Door Antoine Printz

Tijdens de energiecrisis volgde de zeer aanzienlijke stijging van de detailhandelsprijzen die van de aandelenkoersen. In de context van contracten met variabele prijzen maakt de indexeringsformule het mogelijk veranderingen in de detailhandelsprijzen te berekenen op basis van veranderingen in de prijzen op de groothandelsmarkten.

De koersdalingen op de aandelenmarkten worden echter niet altijd in dezelfde mate doorberekend in de detailhandelsprijzen. Dit is met name te danken aan de constructie van indexeringsformules die zo zijn opgebouwd dat ze de invloed van schommelingen op de aandelenmarkten op de verkoopprijzen aan particulieren verkleinen.

Dit is wat we in dit artikel zullen zien.

1. Groothandelsmarkten voor elektriciteit

Om de analyse te vereenvoudigen worden hier de aandelenindices van twee contracten beschouwd, de EPEX DAM en de ENDEX 101. De eerste is de referentie-index voor de formules van de Direct En Stroom van ENGIE. De tweede is de aandelenkoers die wordt gebruikt in de formule van deEenvoudig van ENGIE. Hier zijn hun respectievelijke ontwikkelingen van de afgelopen maanden.

Zoals we kunnen zien, hebben de quote-waarden de neiging om tijdens dit eerste deel van het jaar te dalen. Het is dan interessant om te zien of deze daling voelbaar is in de prijsontwikkeling. Hier zijn de prijzen voor het gemak in contracten Direct en Eenvoudig van ENGIE.

Als de grondstoffenprijzen in deze contracten dalen, gebeurt dat in mindere mate dan de aandelenkoersen die ze gebruiken. Tussen december 2023 en april 2024 verliest EPEX dus 30,82 % van zijn waarde, gaande van € 69,40/MWh naar € 48,01/MWh. Gedurende het eerste deel van het jaar wordt de prijs van het gemak in het contract opgenomen Direct van ENGIE daalt slechts met 21 %, van 11,35 c€/kWh naar 8,92 c€/kWh. Dit verschil is te wijten aan twee mechanismen: enerzijds vermindert de formule zelf, waarin de notering slechts één van de parameters is, de impact van de ontwikkelingen op de groothandelsmarkten. Aan de andere kant hebben we de afgelopen jaren een tendens opgemerkt bij leveranciers om de parameters van de indexeringsformules naar boven aan te passen. We kunnen dit zien in de evolutie van de contractindexeringsformule die hier wordt waargenomen, tussen januari en mei 2024[2]. Sterker nog, aan het begin van het jaar geldt de contractindexeringsformule Direct was :

2,6937 + (0,1154 x EPEX-DAM)

In mei van hetzelfde jaar evolueerde deze formule, waardoor het effect van de daling van de gemaksprijs op de aandelenmarkten op de prijs van de kWh die voor dit contract werd aangeboden verder werd verminderd:

2,9560 + (0,1137 x EPEX-DAM)

Hetzelfde fenomeen zien we bij het contract Eenvoudig van ENGIE. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de aandelenkoers van ENDEX 101. Deze koers is de afgelopen vijf maanden met 53 % gedaald, van € 93,13/MWh naar € 43,6/MWh. Contractprijzen Eenvoudig van hun kant daalden ze slechts met 40 %, van 15,69c€/kWh naar 9,42c€/kWh. Dit verschil kan ook worden verklaard door de evolutie van de formules. In januari 2024 geldt de contractindexeringsformule Eenvoudig van ENGIE was:

4,0284 + (0,1157 x ENDEX101)

In mei van hetzelfde jaar was de formule als volgt geëvolueerd:

3,8520 + (0,1155 x ENDEX101)

Hier merken we dat het effect van de verlaging van de offerte wordt verminderd, ondanks de verlaging van de twee termen van de formule (forfaitair bedrag, vermenigvuldigingscoëfficiënt). Het is daarom belangrijk om te begrijpen dat als gevolg van prijsberekeningsmechanismen de ontwikkeling van de contractprijzen nooit volledig volgt die van de groothandelsprijzen wanneer deze dalen. Dit geldt des te meer omdat we in de indexeringsformules een radicale stijging zien van de eerste termijn (forfaitair bedrag). Dit is inderdaad iets dat we duidelijk zien als we naar de evolutie van formules over een langere periode kijken. Dus de contractindexeringsformule Direct van ENGIE zag er in januari 2022 als volgt uit:

0,2100 + (0,1059 x EPEX-DAM)

Ter herinnering: in mei 2024 was het als volgt:

2,9560 + (0,1137 x EPEX-DAM)

Het vaste bedrag steeg dus van 0,21 c€/kWh naar 2,9560 c€/kWh, wat neerkomt op een stijging van 1307 %. Dit is des te minder verwaarloosbaar als we bedenken dat de prijs voor gemak in de jaren vóór de energiecrisis rond de 5 c€/kWh lag. We zien dus duidelijk welk gewicht een dergelijke verhoging van het vaste bedrag kan hebben op de prijs van de kWh.

In dezelfde periode van anderhalf jaar steeg de vermenigvuldigingscoëfficiënt van 0,1059 naar 0,1137. Deze verandering vertegenwoordigt een stijging die zeker veel kleiner is dan die van het forfaitaire bedrag: 7,37 %. Niettemin vormt het een factor bij het verhogen van de gemaksprijs, aangezien het de marge op de beurskoers vergroot.          

2. Groothandelsmarkten voor gas

De ontwikkeling op de groothandelsmarkten voor gas is min of meer vergelijkbaar[3]. Laten we de aandelenkoersen nemen die worden gebruikt in de twee hierboven waargenomen contracten: de ZTP DAM (Direct) en de ZTP101(Eenvoudig). Hier is de evolutie begin 2024:

Over de ZTP DAM, we zien dat, na een aanzienlijke daling in januari en februari 2024, de stijging progressief is tot mei 2024 en € 31,30/MWh bereikt. Omdat, net als voor elektriciteit, de te analyseren referentieperiode één maand eerder ligt, analyseren we de evolutie tussen december 2023 en april 2024. Dit komt overeen met een daling van 17,93 %.

DE ZTP101 eindigde het jaar 2023 op € 35,92/MWh. In april 2024 bedraagt de waarde € 28,96/MWh. In dit geval gaat het over de periode om een daling van de waarde van de beursnotering van 19,38 %.

Wat waren de respectieve veranderingen in de prijzen van contracten waarbij deze offertes werden gebruikt?

In het geval van de prijs van gemak in het contract Direct bij ENGIE merken we een daling van 20,11 %, gaande van 5,22 c€/kWh naar 4,17 c€/kWh. De daling van de prijs van de grondstof is in dit geval dus groter dan die van de waarde van de aandelenkoers op de groothandelsmarkten: 20,11 % tegen 17,93 %. Dit komt door een aanzienlijke daling van het forfaitair bedrag in de formule. In januari 2024 geldt namelijk de indexeringsformule van Direct van ENGIE in gas was dit:

1,4066 + (0,1000 x ZTP DAM)

Vanaf februari daalt het vaste bedrag in de formule om uiteindelijk in mei 2024 een waarde van 1,0492 c€/kWh te bereiken. In feite is de indexeringsformule van de Direct van ENGIE voor gas is als volgt:

1,0492 + (0,1000 xZTPDAM)

Hier zien we het belang van de parameters die leveranciers kiezen voor het berekenen van prijzen.

Betreffende deEenvoudig van ENGIE, het tweede contract dat hier wordt waargenomen, daalt de prijs van gemak van 5,85 c€/kWh in januari 2024 naar 5,00 c€/kWh in mei 2024. Dit komt overeen met een daling van 14,53 %. Zoals we hebben gezien, bedroeg de daling van de aandelenkoers in dezelfde periode 19,38 %. Hoe dit uit te leggen? Hier kunnen we duidelijk het effect van de formule op de prijsvariatie zien. In feite vermindert de constructie de impact op de detailhandelsprijs van de prijsdaling op de groothandelsmarkt. In januari 2024 werd de formule vanEenvoudig luidde als volgt:

1,9262 + (0,1000 xZTP101)

In mei 2024 werd het forfaitaire bedrag verlaagd:

1,8243 + (0,1000 xZTP101)

3. Conclusie

Bij contracten met variabele prijzen passen indexeringsformules dus de detailhandelsprijzen aan op basis van schommelingen op de groothandelsmarkten. Dalingen van de aandelenkoersen worden echter niet altijd volledig weerspiegeld in de detailhandelsprijzen. Dit wordt verklaard door het ontwerp van de indexeringsformules, die de impact van aandelenmarktschommelingen op de prijzen voor consumenten verzachten.

[1] Als onderdeel van een contract plek, is het in feite de waarde van de offerte van de voorgaande maand die wordt gebruikt in de prijslijsten van de leveranciers. Om de evolutie van de beurskoersen te vergelijken met de gemaksprijs op de retailmarkten tussen januari en mei, moeten we deze dus eerst bekijken over een periode van december tot april. Voor het contract zal dit niet het geval zijn Eenvoudig van ENGIE die we vlak daarna waarnemen.

[2] De prijs van het gemak is uitgedrukt inclusief BTW in de tabellen, wat een verschil verklaart tussen het resultaat van het antwoord dat als zodanig wordt uitgedrukt en de aangegeven waarden. Om de prijs van het gemak inclusief btw te verkrijgen, moet de formule als volgt worden uitgedrukt: (forfaitair bedrag + [vermenigvuldiger x INDEX]) x BTW. Dit verschil in absolute waarde heeft echter geen invloed op de geldigheid van onze vergelijkingen.

[3] Dankzij het mechanisme waarmee de elektriciteitsprijzen worden vastgesteld op basis van de toenemende marginale kosten van de gevraagde productie-eenheden, blijven de twee markten verbonden. De prijs van gas beïnvloedt inderdaad de prijs van elektriciteit, aangezien gascentrales worden gebruikt bij de energieproductie en de prijs van elektriciteit als de duurste technologie in de wereld bepaalt. verdienste bestelling ». 

[4] Als onderdeel van een contract plek, is het in feite de waarde van de offerte van de voorgaande maand die wordt gebruikt in de prijslijsten van de leveranciers. Om de evolutie van de beurskoersen te vergelijken met de gemaksprijs op de retailmarkten tussen januari en mei, moeten we deze dus eerst bekijken over een periode van december tot april. Voor het contract zal dit niet het geval zijn Eenvoudig van ENGIE die we vlak daarna waarnemen.